ٴوز حابارىمىز. باس شۋجي شي جينپيڭ حۋاڭحى وزەنى الابىنىڭ ەكولوگياسىن قورعاۋ جانە جوعارى ساپالى دامىتۋدى ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى اڭگىمە ماجىلىستە مىنالاردى باسا دارىپتەدى: حۋاڭحى وزەنى بويىنداعى ولكە، اۆتونوميالى رايوندار حۋاڭحى وزەنى الابىنىڭ ەكولوگياسىن قورعاۋ جانە جوعارى ساپالى دامىتۋ ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن ويداعىداي تياناقتاندىرۋ، ەكولوگيانى الدىمەن ەسكەرۋ، جاسىل دامۋ سىندى وسىزامانداندىرۋ جولىمەن بۇلجىماي ٴجۇرۋ كەرەك. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ٴسوزى حۋاڭحى وزەنى بويىنداعى ولكە، اۆتونوميالى رايونداردا كۇشتى اڭىس قوزعادى. قالىڭ كادرلار مەن بۇقارا باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، حۋاڭحى وزەنىن جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ماڭگىلىك باقىت وزەنىنە اينالدىرۋ جولىندا قاجىماي-تالماي كۇرەس جۇرگىزەتىندىكتەرىن ٴبىلدىردى. 

    حۋاڭحى-جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ انا وزەنى. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ حۋاڭحى وزەنى الابىنىڭ ەكولوگياسىن قورعاۋ جانە جوعارى ساپالى دامىتۋدى ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى اڭگىمە ماجىلىستە سويلەگەن ماڭىزدى ٴسوزى حۋاڭحى وزەنى بويىنداعى ولكە، اۆتونوميالى رايونداردىڭ ەكولوگيانى الدىمەن ەسكەرۋ، جاسىل دامۋ سىندى وسىزامانداندىرۋ جولىمەن بۇلجىماي جۇرۋىنە ايقىن باعدار كورسەتىپ، قۇدىرەتتى قوزعاۋشى كۇش قوستى. 

    حۋاڭحى سۋ يگىلىگى كوميتەتى جوبا-جوسپار مەكەمەسى حۋاڭحى ستراتەگيالىق باسقارماسىنىڭ باستىعى جاڭ حۇڭشيڭ بىلاي دەدى: باس شۋجيدىڭ ماڭىزدى سوزىندە حۋاڭحى وزەنى ەكولوگياسىن قورعاۋ، وڭاۋ ماڭىزدى يدەيالىق ٴادىسىن جانە ماڭىزدى اتقارۋ جەتەكشىلىگى قامتىلعان، بەرىك حالىقتىق مايدان جانە حالىققا دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىك تاعى ٴبىر رەت ٴتۇسىندىرىپ بايىمدالعان، ول ٴبىزدىڭ حۋاڭحى وزەنىن باقىت وزەنىنە اينالدىرۋ جاۋاپكەرشىلىك سەزىمىمىز بەن بورىشتىلىق سەزىمىمىزدى كۇشەيتەدى. 

    باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ انىق ايتتى: دۇرىس ساياسي ناتيجە كوزقاراسىنا تاباندى بولۋ، قورعاۋ مەن دامىتۋدىڭ قاتىناسىن دۇرىس يگەرۋ كەرەك. 

    وسى ايدىڭ ورتا شەنىندە ٴۇش وزەن قاينارى مەملەكەتتىك باقشاسى ەلىمىزدەگى تۇڭعىش توپتا رەسمي قۇرىلعان مەملەكەتتىك باقشالاردىڭ بىرىنە اينالدى، وسى ارقىلى چاڭجياڭ، حۋاڭحى، لانساڭجياڭ وزەندەرىنىڭ قاينار كوزىن جالپى بەتتىك قورعاۋ جۇزەگە استى. ٴۇش وزەن قاينارى مەملەكەتتىك باقشا باسقارۋ مەكەمەسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى سۇن ليجۇن بىلاي دەدى: ٴۇش وزەن قاينارى رايونىنىڭ اۋماعى 395 مىڭ شارشى كيلومەتر كەلەدى، باس شۋجي ەكولوگيالىق رايوندارعا قازىنادان جوتكەپ تولەۋ تەبىنىن ارتتىرۋ، بار ىنتا-پەيىل مەن ٴۇش وزەن قاينارى ەكولوگياسىن قورعاۋ كەرەك دەپ ايتتى، مۇنىڭ ٴوزى ٴبىز ٴۇشىن تاعى ٴبىر قۋانىشتى حابار. ٴبىز، ٴسوز جوق، باس شۋجيدىڭ تالابى بويىنشا، اسىل القاپ ەكولوگايسىن ويداعىداي قورعاپ، ۇلى وزەندەردىڭ شىعىسقا قاراي ارىنداي اعا بەرۋىنە كەپىلدىك ەتۋىمىز كەرەك. 

    حۋاڭحى وزەنىن بويىنداعى 9 ولكە، اۆتونوميالى رايوننىڭ ىشىندە نيڭشيا حۇيزۋ اۆتونوميالى رايونى حۋاڭحى وزەنى الابىنا ورنالاسقان بىردەن-ٴبىر ولكە، اۆتونوميالى رايونعا جاتادى. سوڭعى جىلدارى نيڭشيادا حۋاڭحى وزەنى الابىنىڭ ەكولوگياسىن قورعاۋدا جانە جوعارى ساپالى دامىتۋدا الدىمەن اتقارىلاتىن رايون قۇرۋ تىڭ ساتىعا كوتەرىلدى. نيڭشيا دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى لي يۇيحۋا بىلاي دەدى: ٴبىز باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ٴسوزىنىڭ رۋحىن جەتەكشى ەتىپ، نيڭشيانى حۋاڭحى وزەنى الابىنىڭ ەكولوگياسىن قورعاۋ جانە جوعارى ساپالى دامىتۋدا الدىمەن اتقارىلاتىن رايون ەتىپ قۇرۋدى كۇش سالا ىلگەرىلەتىپ، جالپىلىق قاتىناس جۇيەسىن، وسى زامانعى سۋ تورى جۇيەسىن، ەنەرگيا تىرەك جۇيەسىن، ينفورماتسيا تورابى جۇيەسىن كۇش سالا قۇرىپ، جوعارى ساپالى دامۋ نەگىزىن بەكەمدەيمىز. 

    باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: «14ـ بەسجىلدىق» جوسپار-حۋاڭحى وزەنى الابىنىڭ ەكولوگياسىن قورعاۋ جانە جوعارى ساپالى دامىتۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ شەشۋشى مەزگىلى. جوعارعى، ورتا اعارداعى سۋدىڭ سارقىلۋىنىڭ، توپىراقتىڭ شايىلۋىنىڭ الدىن الۋدى جانە شولەيتتەنۋىنىڭ الدىن الۋدى ويداعىداي يگەرۋ، اعارلار ەكولوگياسىن ۋنيۆەرسال وڭاۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك. 

    لاي-قۇمداردىڭ وزەنگە اعىلىپ كىرۋىن ازايتۋدىڭ تەتىگى شانشيدە. تاياۋ جىلداردان بەرى شانشي ولكەسى شاعىن اعارلار ەكولوگياسىن وڭاۋدى بىرلىك ەتىپ، الدىن الۋ، قورعاۋ، ۋنيۆەرسال وڭاۋ، ەكولوگيانى قالپىنا كەلتىرۋدى جالپى بەتتىك اتقاردى. لاي-قۇم اعىلىپ كىرۋ مولشەرى 2000-جىلدان بۇرىنعى ٴار جىلى 800 ميلليون توننا اعىپ كىرۋدەن قازىر جىلىنا 270 ميلليون تونناعا اعىپ كىرۋگە ازايدى، شانشي ولكەسى ميجى اۋدانى گاۋشيگۋ قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى جياڭ لياڭبياۋ بىلاي دەدى: ٴبىز پارتيانىڭ ساياساتى بويىنشا مىزعىماي ٴجۇرىپ، تاۋدى قورشاپ، مال باعۋعا تيىم سالىپ، ەگىستىككە اينالعان ورماندى قالپىنا كەلتىرىپ، لاي-باتپاقتى تاۋدان تۇسىرمەي، تاسقىن سۋدى اڭعاردان تاسىتىپ شىعارماي، حۋاڭحى وزەنىنە لاي-قۇم اعىپ كىرگىزبەۋگە كۇش سالۋدامىز. ونىڭ ۇستىنە بۇقارانىڭ ٴبارى وندىرىسپەن الاڭسىز شۇعىلدانا، جايلى تىرشىلىك ورتاسىندا قام-قايعىسىز ٴومىر وتكىزە الادى. 

    سۋ جاعدايىنا قاراي قالا ىستەرىن ورنالاستىرۋدى، جەردەن پايدالانۋدى، ادامداردى قونسىتاندىرۋدى، ٴونىمدى تۇراقتاندىرۋدى باتىل تياناقتاندىرۋ كەرەك. سانشي ولكەسى «14-بەسجىلدىقتاعى سۋ يگىلىگىن قولداۋ، سۋمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ جوباسىن» جاساپ، سۋ بايلىعىن ۇنەمدەۋ، شوعىرلى پايدالانۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتتى. سانشي ولكەلىك سۋ يگىلىگى مەڭگەرمەسى سۋ رايى، سۋ بايلىعىن باسقارۋ باسقارماسى باستىعىنىڭ ورىنباسارى ۋاڭ يۇيمين بىلاي دەدى: ٴبىز سۋ جاعدايىنا قاراي قالا ىستەرىن ورنالاستىرۋ، جەردەن پايدالانۋ، ادامداردى قونسىتاندىرۋ، ٴونىمدى تۇراقتاندىرۋداي وڭاۋ پرينسيبىن بار كۇشپەن اتقارىپ، سۋ بايلىعىن باسقارۋدىڭ ەڭ قاتاڭ ٴتۇزىمىن جالپى بەتتىك تياناقتاندىرۋدى ٴتۇيىن ەتىپ، سۋدان پايدالانۋ جالپى مولشەرى بويىنشا باسقارۋ مەن سۋدى ۇنەمدەپ پايدالانۋدى نەگىز ەتۋدى قاتايتىپ، سۋ ىستەتۋگە رۇقسات بەرۋدى تەكسەرىپ بەكىتۋ ارقىلى سۋ ىستەتۋ مولشەرىن قاتاڭ تىزگىندەپ، بۇكىل ولكەدەگى ماڭىزدى وزەن-كولدەردىڭ سۋ ٴبولىسىن ورنالاستىرۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، سۋدان پايدالانۋدى كۇندەلىكتى باقىلاۋ-باسقارۋدى قاتايتتىق. 

    حىنان ولكەلىك سۋ يگىلىگى مەڭگەرمەسى سۋ رايى، سۋ بايلىعى باسقارماسىنىڭ باستىعى گو گۇيميڭ بىلاي دەدى: استىقپەن جانە سۋمەن قامداۋدى كەىلدەندىرىپ، اسىرەسە، باس شۋجيدىڭ «سۋ جاعدايىنا قاراي قالا ىستەرىن ورنالاستىرۋ، جەردەن پايدالانۋ، ادامداردى قونسىتاندىرۋ، ٴونىمدى تۇراقتاندىرۋ» ماڭىزدى نۇسقاۋىنىڭ رۋحىن ويداعىداي يگەرىپ، سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋدى، جوعارى ونىمدىلىكپەن سۋارۋدى كۇش سالا جەبەپ، سۋدى بارىنشا ۇنەمدەپ اناعۇرلىم مول استىق وندىرۋگە كۇش سالۋدامىز. وسىلايشا، سۋ ۇنەمدەپ، استىقپەن قامداۋدى كەپىلدەندىرۋ قىزمەتىن ٴتىپتى دە تىڭعىلىقتى، ٴتىپتى دە ناتيجەلى ىستەۋىمىز كەرەك. 


        اۋدارعان : قاناتبەك جۇماباي ۇلى