ا ق ش-نىڭ يلينوي ۋنيۆەرسيتەتى ەبانا شامپان بولىمشە مەكتەبىنىڭ بەكمان جوعارى دارەجەلى عىلىم- تەحنيكا زەرتتەۋ ورنىنىڭ انتروپولوگتارى قيمىل- ارەكەتى از بولعان تۇرمىس ٴتاسىلىن ۇستانعان ايەلدەرمەن سالىسترعاندا، قىرۋار ۋاقىت جۇمساپ ءۇي شارۋاسىن (مىسالى، جەمىس-جيدەك جانە كوكونىس ەگۋ، كىلەم تازالاۋ، تەرەزە ءسۇرتۋ جانە بالاعا كۇتىم جاساۋ) تىندىراتىن ايەلدەردىڭ سۇيەك تىعىزدىعى ءتىپتى دە جوعارى، تۇتاس قاڭقاسى ءتىپتى دە اقاۋسىز ەكەندىگىن بايقاعان. بۇل زەرتتەۋلەر «ا ق ش ادامزات بيولوگيا جۋرنالىندا» جاريالانعان.

    بۇرىن وسى سالاداعى زەرتتەۋ وتپەلى جاس كەزەڭىندەگى ايەلدەردىڭ سۇيەك تىعىزدىعىن ولشەۋ مانىنە نازار اۋدارعان. زەرتتەۋشىلەر بۇل جولى 18- 46 جاس ارالىعىنداعى ايەلدەردى نەگىز ەتىپ ءتۇيىندى باقىلاۋعا العان، پولشانىڭ اۋىل-قىستاقتارىنداعى 123 ايەلدى ءتۇيىندى تۇردە تەكسەرگەن، ولاردىڭ تۇرمىس ءتاسىلى قىرۋار اۋىل شارۋاشىلىعى مەن ءۇي شارۋاسىنا سايادى. زەرتتەۋشىلەر قاتىناسۋشىلاردىڭ نەگىزگى دەنە تۇلعاسىنىڭ ولشەۋ مانىن انىقتادى ءارى ولاردىڭ دەنە قيمىل ۇلگىسىن باقىلاپ، سۇيەك تىعىزدىعىن ولشەۋ اسپابى ارقىلى سۇيەك تىعىزدىعىن ولشەدى. تالداۋ ناتيجەسىنە قاراعاندا، ۇنەمى ءۇي شارۋاسىن ىستەيتىن ايەلدەردىڭ كارجىلىك سۇيەگىنىڭ (باقايشىقتىڭ تومەنگى جاعىنداعى سۇيەك) سۇيەك تىعىزدىعى ءتىپتى دە جوعارى بولاتىندىعىن كورسەتتى.

翻译：赛力克•依玛汗
单位：福海县机关事务管理局